Ontslag op staande voet: Mag dat zomaar en wat kun je als werknemer doen?

Ontslag op staande voet gekregen? Dat is waarschijnlijk de meest heftige manier waarop een arbeidsovereenkomst kan eindigen. Het betekent per direct geen baan, geen loon en vaak ook geen recht op een WW-uitkering. Een nachtmerrie voor elke werknemer. Maar mag een werkgever je zomaar op staande voet ontslaan? Wat zijn de regels binnen het ontslagrecht? En belangrijker nog: wat kun jij doen als dit je overkomt? Dit artikel legt alles uit over ontslag op staande voet, speciaal voor de werknemer. Lees verder en ontdek je rechten, de gevolgen en hoe je juridische hulp kunt inschakelen om dit ingrijpende ontslag aan te vechten. Kennis is macht, zeker in deze situatie.

Wat betekent ontslag op staande voet precies?

Laten we bij het begin beginnen. Wat houdt ontslag op staande voet nu eigenlijk in? Simpel gezegd: het betekent dat je werkgever de arbeidsovereenkomst per direct beëindigt. Er is geen opzegtermijn. Vanaf het moment dat het ontslag wordt gegeven, hoef je niet meer te werken, maar stopt ook de betaling van het loon direct. Het is de zwaarst mogelijke vorm van ontslaan.

Dit type ontslag komt niet uit de lucht vallen. Er moet een heel serieuze reden voor zijn, een zogenaamde dringende reden. Zonder zo’n dringende reden is een ontslag op staande voet ongeldig. De impact is enorm: je baan is weg, je inkomen stopt, en vaak heb je ook geen recht op een WW-uitkering omdat het ontslag als verwijtbaar wordt gezien. Daarom is het zo belangrijk om te weten wanneer een ontslag op staande voet wel en niet mag, en wat je kunt doen als je het er niet mee eens bent met het ontslag.

De wet stelt strenge eisen aan een ontslag op staande voet. Het is echt een laatste redmiddel voor de werkgever. Juist omdat de gevolgen voor de werknemer zo groot zijn, moet de werkgever heel zorgvuldig handelen. Denk je: mag ik op staande voet ontslagen worden? Het antwoord is: alleen onder zeer strikte voorwaarden. We gaan dieper in op die voorwaarden en wat een dringende reden precies inhoudt. Een ontslag op staande voet is geen kleinigheid.

Mag een werkgever je zomaar op staande voet ontslaan? (De dringende reden)

Nee, absoluut niet. Een werkgever mag je niet zomaar, uit het niets, op staande voet ontslaan. De wet beschermt werknemers hiertegen. Een ontslag op staande voet is alleen geldig als er sprake is van een dringende reden. Dit is de allerbelangrijkste voorwaarde. Zonder een dringende reden, kan het ontslag door de kantonrechter ongeldig worden verklaard.

Wat is dan een dringende reden? De wet omschrijft dit als “daden, eigenschappen of gedragingen van de werknemer, die tot gevolg hebben dat van de werkgever redelijkerwijs niet gevergd kan worden de arbeidsovereenkomst te laten voortduren”. Dit klinkt misschien vaag, maar het komt erop neer dat je iets heel ergs gedaan moet hebben (of juist nagelaten). De situatie moet zo ernstig zijn dat de werkgever je geen dag langer in dienst kan houden.

De werkgever moet niet alleen een dringende reden hebben, maar moet deze reden ook direct aan jou meedelen. Je moet precies weten waarom je op staande voet ontslagen wordt. Bovendien moet het ontslag zelf ook ‘onverwijld’ worden gegeven. Dat betekent dat zodra de werkgever op de hoogte is van de dringende reden, hij snel moet handelen en het ontslag op staande voet moet geven. Wacht de werkgever te lang, dan kan het ontslag op staande voet ongeldig zijn, ook al wel een dringende reden aanwezig was. Het is dus een combinatie van een ernstige gebeurtenis én snel handelen door de werkgever die een ontslag op staande voet mogelijk maakt.

Wat zijn geldige redenen voor ontslag op staande voet?

Oké, er moet dus een dringende reden zijn. Maar wat zijn nu voorbeelden van zulke redenen voor ontslag? De wet noemt zelf een aantal voorbeelden, maar de lijst is niet uitputtend. Het gaat altijd om de specifieke omstandigheden van het geval. De kantonrechter beoordeelt uiteindelijk of de reden dringend genoeg was.

Veelvoorkomende redenen voor ontslag op staande voet zijn:

• Diefstal, verduistering of fraude op het werk.
• Ernstige belediging of bedreiging van de werkgever, collega’s of klanten.
• Werkweigering zonder goede reden, vooral als je al gewaarschuwd bent.
• Onder invloed zijn van alcohol of drugs tijdens werktijd.
• Geweld of mishandeling op de werkvloer.
• Het lekken van vertrouwelijke bedrijfsinformatie.
• Het zonder toestemming verrichten van nevenwerkzaamheden die concurreren met de werkgever.
• Herhaaldelijk te laat komen ondanks waarschuwingen.

Het is belangrijk te beseffen dat niet elke fout direct een geldige reden voor ontslag op staande voet is. Er moet echt sprake zijn van een ernstige misstap die de vertrouwensband onherstelbaar beschadigt. Een enkele keer te laat komen is meestal geen dringende reden, maar stelselmatig werk weigeren na meerdere waarschuwingen kan dat wel zijn. De werkgever moet bewijzen dat er een dringende reden is en dat ontslag op staande voet de enige passende maatregel was. Soms zijn er mildere opties, zoals een officiële waarschuwing of een schorsing. Als de werkgever die niet heeft overwogen, kan het ontslag op staande voet onterecht zijn.

Hoe moet een werkgever ontslag op staande voet geven? (De procedure)

Een werkgever kan je niet alleen ontslaan als er een dringende reden is, hij moet ook de juiste procedure volgen. Doet hij dat niet, dan kan het ontslag op staande voet ongeldig zijn, zelfs als er wel een dringende reden was. Er zijn twee cruciale procedurele eisen:

1. Onverwijlde opzegging: Zodra de werkgever weet van de dringende reden, moet hij het ontslag op staande voet vrijwel direct geven. Hij mag niet te lang wachten om te beslissen of om het ontslag mee te delen. Hoe lang ‘onverwijld’ precies is, hangt af van de situatie (bijvoorbeeld of er eerst onderzoek nodig is), maar het gaat meestal om een paar dagen. Wacht de werkgever te lang, dan verspeelt hij zijn recht om op staande voet te ontslaan.
2. Onverwijlde mededeling van de reden: Tegelijk met het ontslag (of heel kort daarna) moet de werkgever je precies vertellen wat de dringende reden voor het ontslag is. Deze reden van het ontslag moet duidelijk en specifiek zijn. Een vage reden als “je functioneert niet goed” is absoluut onvoldoende voor een ontslag op staande voet. Je moet precies weten waarvan je beschuldigd wordt, zodat je je ertegen kunt verweren.

Het is verstandig als de werkgever het ontslag op staande voet en de reden voor het ontslag schriftelijk bevestigt, bijvoorbeeld in een aangetekende brief. Dit is niet strikt verplicht voor de geldigheid, maar wel belangrijk voor het bewijs. Als werknemer heb je er recht op te weten waarom je per direct wordt ontslagen. Ontbreekt de dringende reden of is de procedure niet gevolgd, dan is het ontslag op staande voet mogelijk vernietigbaar.

Wat zijn de directe gevolgen van ontslag op staande voet voor je loon en WW-uitkering?

De gevolgen van ontslag op staande voet zijn direct en ingrijpend. Het belangrijkste gevolg is dat de arbeidsovereenkomst onmiddellijk eindigt. Er is geen opzegtermijn. Dit heeft twee grote financiële consequenties:

1. Geen loon meer: Vanaf het moment van het ontslag op staande voet, stopt de werkgever met het betalen van je loon. Je inkomen valt per direct weg. Dit geldt ook voor eventuele bonussen of andere emolumenten.
2. Geen WW-uitkering: In de meeste gevallen heb je na een ontslag op staande voet géén recht op een WW-uitkering. Het UWV ziet een ontslag op staande voet namelijk meestal als een verwijtbaar ontslag. Je hebt dan door je eigen schuld een dringende reden gegeven voor het ontslag. Omdat je verwijtbaar werkloos bent geworden, keert het UWV geen WW-uitkering uit. Dit betekent dat je zonder inkomen komt te zitten.

Zonder loon en zonder WW-uitkering kun je in grote financiële problemen komen. Soms is de enige optie dan nog het aanvragen van een bijstandsuitkering bij de gemeente. Echter, ook daar gelden strenge voorwaarden (bijvoorbeeld een vermogenstoets). De financiële klap van een ontslag op staande voet is dus enorm. Dit is een extra reden waarom het zo belangrijk is om te controleren of het ontslag op staande voet terecht is gegeven en om het zo nodig direct aan te vechten. Alleen als je het ontslag ongedaan weet te maken, kun je aanspraak maken op achterstallig loon en eventueel alsnog een WW-uitkering veiligstellen.

Kun je ontslag op staande voet aanvechten? Ja, dat kan!

Ja, absoluut! Als je op staande voet ontslagen bent en je bent het er niet mee eens, dan kun je het ontslag aanvechten. Sterker nog, het is vaak verstandig om dit te doen, gezien de ernstige gevolgen. Je kunt het ontslag op staande voet aanvechten als je vindt dat:

• Er geen dringende reden was voor het ontslag.
• De werkgever de procedure niet correct heeft gevolgd (niet onverwijld ontslagen of reden niet direct meegedeeld).
• De reden voor het ontslag weliswaar aanwezig is, maar niet ernstig genoeg voor de zware maatregel van ontslag op staande voet. Misschien waren er persoonlijke omstandigheden die een rol speelden.
• De werkgever te lang heeft gewacht met het geven van het ontslag op staande voet.

Het is cruciaal om snel actie te ondernemen als je het ontslag wilt aanvechten. Je hebt namelijk maar een korte termijn om naar de kantonrechter te stappen. Deze termijn is 2 maanden na uw ontslag. Ben je te laat, dan wordt het ontslag op staande voet definitief, ook al was het misschien onterecht. Wacht dus niet af, maar zoek direct juridisch advies.

Het doel van het aanvechten is om het ontslag ongedaan te maken. Als de rechter je gelijk geeft, kan het ontslag nietig verklaard worden of vernietigd worden. Dit betekent dat het ontslag juridisch gezien nooit heeft plaatsgevonden. Je hebt dan recht op doorbetaling van je loon vanaf de datum van het ontslag. Een andere mogelijkheid is dat je de rechter vraagt om een financiële vergoeding toe te kennen in plaats van het ontslag terug te draaien, bijvoorbeeld een transitievergoeding en/of een billijke vergoeding. Het aanvechten van ontslag op staande voet loont dus vaak de moeite, zeker als je kijkt naar je rechten bij ontslag.

Hoe kun je ontslag op staande voet aanvechten? (De weg naar de kantonrechter)

Als je besluit het ontslag op staande voet aan te vechten, moet je dus binnen twee maanden na de ontslagdatum een verzoekschrift indienen bij de kantonrechter. Dit is een formele juridische procedure. Het is sterk aan te raden om hierbij juridische hulp in te schakelen, bijvoorbeeld via Mr. Ontslag. Een gespecialiseerde jurist weet precies hoe dit werkt.

De eerste stap is vaak om de werkgever schriftelijk (bij voorkeur aangetekend) te laten weten dat je het niet eens bent met het ontslag op staande voet en dat je beschikbaar blijft voor werk. Je kunt de werkgever vragen het ontslag terug te draaien. Soms leidt dit al tot een oplossing, bijvoorbeeld dat het ontslag op staande voet wordt omgezet in ontslag met wederzijds goedvinden via een vaststellingsovereenkomst (VSO). Daarmee kun je vaak wel je recht op een WW-uitkering veiligstellen.

Als de werkgever niet bereid is het ontslag terug te draaien, dan is de gang naar de kantonrechter de volgende stap. In het verzoekschrift aan de rechter vraag je om het ontslag op staande voet te vernietigen en/of om financiële vergoedingen. Je moet uitleggen waarom je vindt dat het ontslag onterecht is (geen dringende reden, procedurefouten etc.). De werkgever krijgt dan de kans om te reageren. Vaak volgt er een zitting bij de kantonrechter, waar beide partijen hun verhaal kunnen doen. De rechter zal dan beoordelen of het gegeven ontslag op staande voet terecht en correct gegeven ontslag was. Het is een spannende procedure, maar vaak de enige manier om je recht te halen bij een onterecht ontslag op staande voet.

Wat gebeurt er als je het ontslag succesvol aanvecht? (Ontslag ongedaan maken)

Stel, je hebt het ontslag op staande voet aangevochten bij de kantonrechter, en de rechter geeft je gelijk! Wat betekent dat dan? Als de kantonrechter het ontslag vernietigt, wordt het ontslag ongedaan gemaakt. Juridisch gezien heeft het ontslag op staande voet dan nooit plaatsgevonden.

Dit heeft belangrijke gevolgen:

• Herstel dienstverband: De arbeidsovereenkomst wordt geacht te hebben voortgeduurd. In theorie zou je weer aan het werk kunnen bij je oude werkgever. In de praktijk is de relatie vaak zo verstoord dat dit niet wenselijk is.
• Doorbetaling loon: Omdat de arbeidsovereenkomst niet is geëindigd, heb je recht op doorbetaling van je loon vanaf de datum van het onterechte ontslag op staande voet. Dit kan flink oplopen! De werkgever moet dit achterstallige loon betalen als het ontslag vernietigd is.
• Eventueel WW-uitkering: Als het ontslag ongedaan is gemaakt, vervalt de reden waarom je geen WW-uitkering kreeg (verwijtbaarheid). Mocht het dienstverband alsnog eindigen (bijvoorbeeld via een VSO of ontbinding door de rechter), dan heb je meestal wel weer recht op een WW-uitkering.

In plaats van herstel van het dienstverband, kun je de rechter ook vragen om aan jou een financiële vergoeding toe te kennen. Dit kan de transitievergoeding zijn (waar je normaal geen recht op hebt bij ontslag op staande voet) en mogelijk ook een ‘billijke vergoeding’ als de werkgever ernstig verwijtbaar heeft gehandeld door je onterecht op staande voet te ontslaan. Deze vergoeding komt dan in plaats van loondoorbetaling en terugkeer naar het werk. Het succesvol ontslag aanvechten kan dus leiden tot herstel van de arbeidsovereenkomst met loondoorbetaling, of tot aanzienlijke financiële compensatie. Het loont dus om te vechten voor je recht bij een onterecht ontslag op staande voet.

Kan een werknemer zelf ontslag op staande voet nemen?

Ja, dat kan ook. Net zoals een werkgever een werknemer op staande voet kan ontslaan vanwege een dringende reden, kan een werknemer ook zelf ontslag op staande voet nemen als er een dringende reden is die door de werkgever is veroorzaakt. Dit heet staande voet ontslag nemen. De wet geeft ook hiervoor voorbeelden.

Redenen voor ontslag op staande voet door de werknemer kunnen zijn:

• Ernstige mishandeling, belediging of bedreiging door de werkgever.
• Het niet of stelselmatig te laat betalen van het loon.
• De werkgever probeert je over te halen tot handelingen die tegen de wet of goede zeden ingaan.
• Gevaar voor lijf, eer of gezondheid op het werk, waar de werkgever niets aan doet.

Ook hier geldt dat de werknemer het ontslag op staande voet onverwijld moet geven nadat hij kennis heeft genomen van de dringende reden. De werknemer moet de reden voor het ontslag ook direct aan de werkgever meedelen. Als een werknemer op staande voet ontslag neemt en de dringende reden wordt later door de rechter erkend, dan kan de werkgever verplicht worden tot het betalen van een schadevergoeding aan de werknemer. Deze vergoeding gelijk aan het loon over de normale opzegtermijn.

Echter, zelf ontslag op staande voet nemen is riskant. Als achteraf blijkt dat het ontslag niet terecht was (omdat er geen dringende reden was volgens de rechter), dan ben je zelf schadeplichtig tegenover de werkgever. Bovendien heb je bij zelf ontslag nemen, ook ontslag op staande voet, meestal geen recht op een WW-uitkering. Denk dus heel goed na en win altijd juridisch advies in voordat je als werknemer besluit tot staande voet ontslag nemen. Vaak zijn er betere alternatieven, zoals de werkgever in gebreke stellen of een ontbindingsverzoek indienen bij de kantonrechter.

Waarom is juridische hulp bij ontslag op staande voet cruciaal? (Gratis advies?)

Zoals je hebt gelezen, is ontslag op staande voet een complexe juridische aangelegenheid met enorme gevolgen. De regels zijn streng, de deadlines kort en de belangen groot (je baan, je inkomen, je recht op WW). Het is daarom bijna altijd verstandig om direct juridische hulp in te schakelen als je hiermee te maken krijgt. Mr. Ontslag is gespecialiseerd in juridische hulp bij ontslag voor werknemers.

Waarom is die hulp zo belangrijk?

• Kennis van zaken: Een jurist kent de wet, de procedures en de laatste rechtspraak over ontslag op staande voet en de dringende reden. Hij of zij kan snel beoordelen of het ontslag terecht is en wat je kansen zijn bij het aanvechten.
• Deadlines bewaken: De termijn van twee maanden om naar de kantonrechter te stappen is keihard. Een jurist zorgt ervoor dat je op tijd actie onderneemt.
• Onderhandelen: Vaak kan een jurist namens jou onderhandelen met de werkgever om te proberen het ontslag op staande voet terug te draaien of om te zetten in ontslag met wederzijds goedvinden (VSO) onder betere voorwaarden, waarmee je je WW-rechten veiligstelt.
• Procedure voeren: Als het tot een rechtszaak komt, voert de jurist de procedure bij de kantonrechter. Hij stelt de processtukken op en verdedigt je zaak tijdens de zitting.
• Emotionele steun: Een ontslag op staande voet is emotioneel zwaar. Een jurist neemt de juridische zorgen uit handen, zodat jij je kunt richten op je toekomst.

Veel mensen maken zich zorgen over de kosten van juridische hulp. Bij Mr. Ontslag bieden we vaak een eerste gratis advies bij ontslag. In dit gesprek beoordelen we de situatie en bespreken we de mogelijkheden en de eventuele kosten. Soms dekt een rechtsbijstandsverzekering de kosten. En als we het ontslag succesvol aanvechten, moet de werkgever vaak (een deel van) de juridische kosten vergoeden. Aarzel dus niet om contact op te nemen. Snel handelen is cruciaal bij ontslag op staande voet.

Samenvatting: Belangrijkste punten bij ontslag op staande voet

Ontslag op staande voet is een ingrijpende gebeurtenis. Hier zijn de belangrijkste punten om te onthouden:

• Ontslag op staande voet betekent een direct einde van de arbeidsovereenkomst zonder opzegtermijn.
• Het is alleen toegestaan als er een dringende reden is en de werkgever snel handelt (onverwijlde opzegging en mededeling van de reden voor het ontslag).
• Voorbeelden van dringende redenen zijn diefstal, werkweigering, geweld, etc., maar het moet echt ernstig zijn.
• De gevolgen van ontslag op staande voet zijn groot: direct geen loon meer en meestal geen recht op een WW-uitkering (vanwege verwijtbaarheid). Soms rest alleen een bijstandsuitkering aanvragen.
• Je kunt een ontslag op staande voet aanvechten bij de kantonrechter als je het er niet mee eens bent. Dit moet binnen 2 maanden na uw ontslag.
• Als het ontslag onterecht was, kan de rechter het ontslag ongedaan maken. Je hebt dan recht op achterstallig loon of een financiële vergoeding (vergoeding gelijk aan het loon, transitievergoeding, billijke vergoeding).
• Een werknemer kan ook zelf ontslag op staande voet nemen als de werkgever een dringende reden hebt gegeven, maar dit is riskant voor de WW-uitkering.
• Schakel altijd direct juridische hulp in bij een ontslag op staande voet. Een specialist kan je kansen beoordelen en helpen het ontslag aan te vechten. Vaak is een eerste juridisch advies gratis.

Onthoud: een correct gegeven ontslag op staande voet vereist dat de werkgever een dringende reden heeft én de procedure juist volgt. Twijfel je of jouw ontslag op staande voet terecht is? Neem contact op met Mr. Ontslag voor deskundige hulp. Wij staan voor je klaar.