Vaststellingsovereenkomst tekenen bij ziekte: Een groot risico?

Ben je ziek en stelt je werkgever voor om een vaststellingsovereenkomst bij ziekte te tekenen? Dit voorstel voor ontslag met wederzijds goedvinden lijkt misschien een uitweg uit een lastige situatie, maar pas op! Het tekenen van een vaststellingsovereenkomst tijdens ziekte brengt grote juridische en financiële risico’s met zich mee, vooral tijdens de eerste 2 jaar ziekte. Je kunt namelijk je recht op loondoorbetaling en een eventuele Ziektewetuitkering van het UWV of WW-uitkering verspelen. Dit artikel legt uit waarom je heel voorzichtig moet zijn, wat de regels zijn rond ontslag tijdens ziekte, wat de rol van het UWV is, en wanneer een vaststellingsovereenkomst tijdens ziekte eventueel wél een optie zou kunnen zijn (meestal pas na 2 jaar ziekte). Lees verder, want deze informatie is heel belangrijk om grote problemen te voorkomen. Teken nooit zomaar een vaststellingsovereenkomst als je ziek bent!

Wat is een vaststellingsovereenkomst bij ziekte?

Een vaststellingsovereenkomst bij ziekte is in de basis hetzelfde als een normale vaststellingsovereenkomst (VSO) of beëindigingsovereenkomst: een schriftelijke overeenkomst waarin werkgever en werknemer afspreken de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden te beëindigen. Het bijzondere is dat de werknemer op het moment van het sluiten van de overeenkomst arbeidsongeschikt is wegens ziekte.

De overeenkomst bevat afspraken over de beëindiging, zoals de einddatum, een eventuele ontslagvergoeding (vaak gebaseerd op de transitievergoeding), en andere ontslagvoorwaarden. De werkgever kan zo’n vaststellingsovereenkomst aanbieden om verschillende redenen, bijvoorbeeld omdat hij twijfelt aan het herstel, de re-integratie moeizaam vindt, of simpelweg van de loondoorbetalingsplicht af wil.

Echter, het feit dat je ziek bent op het moment van tekenen, verandert de juridische consequenties van de vaststellingsovereenkomst aanzienlijk, vooral met betrekking tot sociale zekerheid (uitkeringen).

Mag ontslag tijdens ziekte zomaar? (Het opzegverbod)

De belangrijkste regel in het Nederlandse arbeidsrecht is dat er een opzegverbod bij ziekte geldt gedurende de eerste twee jaar van ziekte of arbeidsongeschiktheid. Dit betekent dat je werkgever je arbeidsovereenkomst in principe niet mag opzeggen tijdens de eerste 2 jaar ziekte. Je bent dan beschermd tegen ontslag.

Dit opzegverbod tijdens ziekte geldt ook als de werkgever een andere ontslagreden heeft, zoals bedrijfseconomische redenen, maar jij al ziek was voordat de ontslagprocedure startte. Het doel van dit verbod is om zieke werknemers rust en zekerheid te geven om te werken aan herstel en re-integratie, zonder de druk van een dreigend ontslag.

Mag ontslag tijdens ziekte dan helemaal niet? Er zijn een paar uitzonderingen (zoals ontslag op staande voet of ontslag tijdens proeftijd), maar de hoofdregel is: ontslag tijdens de eerste twee jaar ziekte mag in beginsel niet. Dit is de reden waarom een vaststellingsovereenkomst tijdens ziekte zo riskant is: je stemt dan immers zelf in met het ontslag, waarmee je de wettelijke ontslagbescherming omzeilt.

Waarom is een vaststellingsovereenkomst tekenen tijdens de eerste 2 jaar ziekte riskant?

Het tekenen van een vaststellingsovereenkomst tijdens de eerste 2 jaar ziekte is zeer onverstandig en brengt grote financiële risico’s met zich mee. De belangrijkste reden is dat je hiermee vrijwel zeker je recht op een uitkering verspeelt.

• Verlies van loondoorbetaling/Ziektewet: Als je ziek bent, is je werkgever verplicht om je loon door te betalen (meestal 104 weken lang, conform wet en cao). Als je een vaststellingsovereenkomst tekent, stem je in met beëindiging van de arbeidsovereenkomst en stopt de loondoorbetaling op de afgesproken einddatum. Je hebt dan ook geen recht op een Ziektewetuitkering van het UWV, omdat je door het tekenen van de VSO zelf hebt meegewerkt aan het ontslag en daarmee je recht op loondoorbetaling hebt prijsgegeven. Het UWV ziet dit als een ‘benadelingshandeling’.
• Risico voor WW-uitkering: Mocht je na de einddatum weer (gedeeltelijk) hersteld zijn en werkloos worden, dan kan het tekenen van een vaststellingsovereenkomst tijdens ziekte ook problemen opleveren voor je recht op een WW-uitkering. Het UWV kan oordelen dat je verwijtbaar werkloos bent geworden omdat je hebt ingestemd met ontslag terwijl je nog recht had op loondoorbetaling bij ziekte.

Kortom: door een vaststellingsovereenkomst bij ziekte te tekenen binnen de eerste 2 jaar, zet je jezelf financieel buitenspel. Je hebt geen loon meer en geen recht op een Ziektewetuitkering. Teken geen vaststellingsovereenkomst in deze periode!

Wat zijn de gevolgen voor mijn WW-uitkering als ik ziek ben?

Zoals hierboven aangegeven, heeft het tekenen van een vaststellingsovereenkomst tijdens ziekte grote gevolgen voor je recht op een WW-uitkering. Zelfs als de vaststellingsovereenkomst correct is opgesteld (met juiste reden, initiatief werkgever, correcte opzegtermijn), zal het UWV bij de aanvraag van de WW-uitkering kijken of je op de einddatum nog steeds arbeidsongeschikt was wegens ziekte.

Als je op de einddatum nog (volledig) ziek bent, ben je niet beschikbaar voor werk, wat een voorwaarde is voor de WW-uitkering. Je krijgt dan dus (nog) geen WW-uitkering.

Belangrijker nog is het risico dat het UWV oordeelt dat je door het tekenen van de VSO tijdens ziekte een ‘benadelingshandeling’ hebt gepleegd. Je had immers recht op loondoorbetaling van je werkgever (of een Ziektewetuitkering als je dienstverband vanzelf afliep), maar door in te stemmen met ontslag heb je dit recht opgegeven. Dit kan ertoe leiden dat het UWV je WW-uitkering (permanent of tijdelijk) weigert, ook als je later wel hersteld bent. Het veiligstellen van je recht op een WW-uitkering is dus zeer lastig bij een vaststellingsovereenkomst tijdens ziekte.

Mag een werkgever wel een vaststellingsovereenkomst aanbieden tijdens ziekte?

Ja, een werkgever mag een vaststellingsovereenkomst aanbieden aan een werknemer die ziek is. Er is geen wet die dit verbiedt. De werkgever probeert hiermee vaak een snelle beëindiging van de arbeidsovereenkomst te bereiken en van de loondoorbetalingsplicht af te komen.

Het feit dat de werkgever het mag aanbieden, betekent echter niet dat jij als werknemer verplicht bent om te tekenen of dat het verstandig is om te doen. Zoals uitgelegd, kleven er grote risico’s aan voor jou, met name tijdens de eerste 2 jaar ziekte.

Wees dus extra alert als je werkgever je een vaststellingsovereenkomst aanbiedt terwijl je ziek bent. Vraag je af waarom hij dit doet. Wil hij onder zijn re-integratieverplichtingen uitkomen? Weet hij dat hij je eigenlijk niet kan ontslaan vanwege het opzegverbod bij ziekte? Ga nooit in op eventuele druk om snel te tekenen en win altijd juridisch advies in.

Wanneer is een vaststellingsovereenkomst na 2 jaar ziekte wél een optie?

De situatie verandert als je langer dan 2 jaar ziek (104 weken) bent. Na twee jaar ziekte vervalt namelijk het opzegverbod bij ziekte. Je werkgever kan dan onder bepaalde voorwaarden ontslag aanvragen bij het UWV wegens langdurige ziekte.

De voorwaarden voor ontslag na 2 jaar ziekte zijn:

• Je bent daadwerkelijk 104 weken arbeidsongeschikt.
• Herstel binnen 26 weken is niet te verwachten.
• Herplaatsing in passend werk binnen het bedrijf is niet mogelijk.

Als aan deze voorwaarden is voldaan, is de kans groot dat het UWV een ontslagvergunning zal verlenen. In deze specifieke situatie kan een vaststellingsovereenkomst na 2 jaar ziekte soms wel een goede optie zijn.

Waarom? Omdat het ontslag via het UWV dan toch al waarschijnlijk is. Met een VSO kun je proberen de beëindiging in goed overleg te regelen en mogelijk betere voorwaarden afspreken dan bij een UWV-ontslag. Denk aan een iets hogere ontslagvergoeding (minimaal de transitievergoeding is ook bij ontslag na 2 jaar ziekte verschuldigd), afspraken over outplacement, of een correcte afhandeling van de eindafrekening. Ook na 2 jaar ziekte is het echter heel belangrijk de VSO juridisch te laten controleren, met name met het oog op een eventuele WIA-uitkering of latere WW-uitkering.

Hoe zit het met de transitievergoeding bij een VSO tijdens ziekte?

Als je een vaststellingsovereenkomst bij ziekte tekent, is de transitievergoeding een belangrijk onderhandelingspunt. Heb je recht op een transitievergoeding?

• Binnen de eerste 2 jaar ziekte: Als je instemt met een VSO binnen deze periode, heb je strikt genomen geen wettelijk recht op de transitievergoeding (omdat je zelf instemt met ontslag). Echter, omdat de werkgever je anders niet mag ontslaan, zal hij vaak wel bereid zijn om minimaal de wettelijke transitievergoeding (of meer) aan te bieden als onderdeel van de deal om je toch tot tekenen te bewegen. Dit is puur een kwestie van onderhandeling.
• Na 2 jaar ziekte: Als de VSO wordt gesloten na twee jaar ziekte in een situatie waarin ontslag via het UWV waarschijnlijk is, dan heb je feitelijk wel recht op een transitievergoeding. De werkgever is immers verplicht deze transitievergoeding te betalen als hij je na 2 jaar ziekte ontslagen zou hebben via het UWV. Dit bedrag vormt dan het minimum in de VSO-onderhandeling.

De transitievergoeding is dus een heel belangrijk onderdeel van de inhoud van de vaststellingsovereenkomst, zeker als deze tijdens ziekte wordt gesloten. Laat je goed adviseren over de hoogte en onderhandel hierover.

Kan ik onder druk worden gezet om te tekenen als ik ziek ben?

Helaas komt het voor dat werkgevers proberen om zieke werknemers onder druk te zetten om een vaststellingsovereenkomst te tekenen, juist omdat ze weten dat een normaal ontslag tijdens ziekte moeilijk of onmogelijk is. Ze hopen zo van hun verplichtingen af te komen.

Laat je nooit onder druk zetten! Je bent niet verplicht om een vaststellingsovereenkomst te tekenen, zeker niet als je ziek bent en recht hebt op loondoorbetaling en ontslagbescherming.

Wat kun je doen als je druk ervaart?

• Neem de vaststellingsovereenkomst mee naar huis en zeg dat je erover na wilt denken.
• Geef duidelijk aan dat je juridisch advies wilt inwinnen voordat je een beslissing neemt.
• Weet dat je na ondertekening altijd nog de wettelijke bedenktermijn van 14 dagen hebt om de overeenkomst te herroepen.
• Meld de druk bij je eventuele juridisch adviseur of de bedrijfsarts.

Onthoud: ontslag met wederzijds goedvinden betekent dat beide partijen het vrijwillig eens moeten zijn. Druk past daar niet bij.

Welke afspraken moeten specifiek goed worden gecontroleerd in een VSO bij ziekte?

Als je (ondanks de risico’s, of omdat het na 2 jaar ziekte is) toch overweegt een vaststellingsovereenkomst bij ziekte te tekenen, zijn er naast de standaardpunten een paar extra zaken om heel goed op te letten:

• Vrijwaring voor uitkeringen: Staat er in de overeenkomst dat de werkgever je vrijwaart voor eventuele nadelige gevolgen voor je Ziektewet- of WW-uitkering? Dit is zeldzaam, maar kan een bescherming bieden (hoewel het UWV hier niet aan gebonden is).
• Medische eindsituatie: Wordt er iets vastgelegd over je medische situatie of herstel? Dit kan later relevant zijn voor uitkeringsinstanties.
• Finale kwijting: Zorg dat de finale kwijting niet te ruim is en dat eventuele toekomstige claims met betrekking tot de ziekte (indien relevant en mogelijk) niet worden uitgesloten.
• Reden van beëindiging: Zorg dat de reden neutraal is en er geen enkele verwijzing naar verwijtbaarheid of het zelf willen beëindigen van het dienstverband in staat.
• Opzegtermijn: Ook na 2 jaar ziekte blijft de correcte opzegtermijn belangrijk voor een eventuele latere WW-uitkering.

Het vaststellingsovereenkomst opstellen en beoordelen bij ziekte is maatwerk en vereist specialistische juridische kennis. Laat een vaststellingsovereenkomst die je krijgt tijdens ziekte altijd checken door een expert.

Waarom is juridisch advies onmisbaar bij een VSO tijdens ziekte?

Zoals uit dit artikel blijkt, is het tekenen van een vaststellingsovereenkomst tijdens ziekte een van de meest risicovolle situaties in het arbeidsrecht. De kans dat je je rechten op loon en/of uitkeringen verspeelt, is zeer groot, vooral tijdens de eerste 2 jaar ziekte.

Daarom is deskundig juridisch advies absoluut onmisbaar:

• Risico-inschatting: Een jurist kan je precies uitleggen wat de risico’s zijn voor jouw specifieke situatie (loondoorbetaling, Ziektewet, WW, WIA).
• Alternatieven bespreken: Zijn er andere opties dan een VSO? Wat zijn je rechten als je niet tekent? Overweeg een second opinion.
• WW-check: Controle of de overeenkomst (als deze toch wordt overwogen, bijv. na 2 jaar ziekte) WW-proof is.
• Onderhandeling: Beoordelen of de aangeboden transitievergoeding redelijk is en eventueel namens jou onderhandelen.
• Bescherming: Voorkomen dat je onder druk tekent of instemt met nadelige voorwaarden.
• Advies over ‘nee’ zeggen: Je ondersteunen in het afwijzen van een onverstandige VSO en adviseren over het vervolgtraject (bijv. focus op re-integratie).

Teken nooit zomaar een vaststellingsovereenkomst bij ziekte. De gevolgen kunnen desastreus zijn. Win altijd eerst juridisch advies in. Een eerste gesprek is vaak gratis.

Samenvatting: Belangrijkste punten over vaststellingsovereenkomst bij ziekte

Wordt je een vaststellingsovereenkomst aangeboden terwijl je ziek bent? Onthoud deze kernpunten:

• Groot risico (vooral eerste 2 jaar): Het tekenen van een vaststellingsovereenkomst tijdens de eerste 2 jaar ziekte leidt vrijwel zeker tot verlies van recht op loondoorbetaling en Ziektewetuitkering van het UWV, en brengt je recht op een WW-uitkering in gevaar. Teken dus niet!
• Opzegverbod: Tijdens de eerste twee jaar ziekte geldt een opzegverbod; je werkgever mag je in principe niet ontslaan. Met een VSO omzeil je deze bescherming zelf.
• Na 2 jaar ziekte: Alleen als je langer dan 2 jaar ziek bent en ontslag via het UWV waarschijnlijk is, kan een VSO soms een optie zijn om de beëindiging in goed overleg te regelen. Maar ook dan is juridisch advies nodig.
• WW-uitkering: Een VSO tijdens ziekte brengt grote risico’s mee voor je (toekomstige) WW-uitkering, vanwege de benadelingshandeling en het niet beschikbaar zijn voor werk.
• Transitievergoeding: De transitievergoeding is een onderhandelingspunt. Na 2 jaar ziekte heb je er feitelijk recht op. Binnen 2 jaar is het puur onderhandeling.
• Bedenktermijn: Je hebt altijd 14 dagen wettelijke bedenktijd na ondertekening.
• Laat je niet onder druk zetten: Je bent nooit verplicht een VSO te tekenen.
• Juridisch advies is cruciaal: Win altijd deskundig juridisch advies in voordat je een vaststellingsovereenkomst bij ziekte tekent. Een jurist kan de risico’s inschatten en je rechten beschermen.

Wees extreem voorzichtig met een vaststellingsovereenkomst als je ziek bent. Je financiële toekomst staat op het spel. Neem contact op met ons voor deskundig en betrouwbaar advies.