Loonstop: Mag je werkgever zomaar je loon stopzetten als je ziek bent?

Krijg je als zieke werknemer ineens geen loon meer en spreekt je werkgever over een loonstop? Dit is een zeer ingrijpende maatregel met directe financiële gevolgen. Anders dan bij loonopschorting, waarbij het loon tijdelijk wordt ingehouden, betekent een loonstop dat je het loon over een bepaalde periode definitief kwijt bent. Wanneer mag een werkgever een loonstop toepassen? Wat zijn de voorwaarden volgens het arbeidsrecht? En wat kun je doen als je het er niet mee eens bent? Dit artikel legt uit wat een loonstop inhoudt, wat het verschil is met loonopschorting, en welke stappen jij als werknemer kunt zetten. Lees verder, want het is heel belangrijk om je rechten te kennen als je werkgever dreigt je loon stop te zetten.

Wat is een loonstop precies?

Een loonstop is een sanctie waarbij je werkgever de betaling van je loon volledig stopzet voor de periode dat jij als zieke werknemer bepaalde, zwaarwegende verplichtingen niet nakomt. Het is de zwaarst mogelijke loonsanctie die een werkgever kan opleggen tijdens ziekte.

Het belangrijkste kenmerk van een loonstop is dat het een definitieve maatregel is voor de periode waarin deze geldt. Het loon dat je misloopt door de loonstop, krijg je later niet meer terug, ook niet als je alsnog gaat meewerken aan je verplichtingen. Je verliest dus je recht op loon over die specifieke periode.

Dit maakt de loonstop een veel ingrijpender maatregel dan loonopschorting. Een werkgever mag een loonstop dan ook alleen onder strikte voorwaarden toepassen.

Wat is het verschil tussen loonstop en loonopschorting?

De termen loonstop en loonopschorting worden vaak door elkaar gebruikt, maar in het arbeidsrecht betekenen ze iets heel anders. Het verschil is heel belangrijk vanwege de financiële gevolgen.

Loonopschorting is het tijdelijk inhouden van loon. De werkgever mag het loon opschorten als je je niet houdt aan redelijke controlevoorschriften (bijvoorbeeld niet verschijnen bij de bedrijfsarts). Zodra je weer aan de voorschriften voldoet, moet de werkgever het opgeschorte loon met terugwerkende kracht alsnog betalen. Je recht op loon blijft dus bestaan.

Een loonstop is het definitief stopzetten van de loonbetaling. Dit mag alleen als je je re-integratieverplichtingen schendt (bijvoorbeeld passende arbeid weigeren). Het loon over de periode van de loonstop ben je definitief kwijt. Het recht op loon vervalt voor die periode. Het onderscheid tussen loonopschorting of loonstop is dus het tijdelijke versus het definitieve karakter van het loonverlies.

Wanneer mag een werkgever een loonstop toepassen?

Omdat een loonstop zo ingrijpend is, mag een werkgever deze sanctie alleen toepassen in specifieke situaties die in de wet (artikel 7:629 lid 3 BW) zijn vastgelegd. Een werkgever mag je loon stopzetten als jij als zieke werknemer:

1. Je eigen genezing belemmert of vertraagt.
2. Weigert om passende arbeid te verrichten waartoe je volgens de bedrijfsarts wel in staat bent.
3. Weigert mee te werken aan het opstellen, evalueren of bijstellen van een plan van aanpak voor re-integratie.
4. Weigert mee te werken aan redelijke voorschriften of maatregelen van de werkgever of een deskundige (zoals de bedrijfsarts) die gericht zijn op re-integratie (bijvoorbeeld het volgen van een training of therapie).
5. Te laat (na de wettelijke termijn) een WIA-uitkering aanvraagt bij het UWV.

Het gaat dus altijd om situaties waarin de werknemer onvoldoende meewerkt aan zijn herstel en terugkeer naar werk. Een voorbeeld van het laatste punt: als je pas 2 weken voor het einde van de wachttijd de WIA aanvraagt, kan UWV een loonsanctie opleggen én mag de werkgever een loonstop toepassen voor de periode dat je tekortgeschoten bent. Het niet naleven van controlevoorschriften (zoals niet opdagen bij de bedrijfsarts voor controle) is géén geldige reden voor een loonstop, maar kan wel leiden tot loonopschorting.

Moet de werkgever mij eerst waarschuwen voor een loonstop?

De wet verplicht een waarschuwing niet expliciet, maar volgens vaste rechtspraak en goed werkgeverschap moet de werkgever wél vooraf duidelijk communiceren over het voornemen tot loonstop, zodat de werknemer zijn gedrag kan corrigeren.

In deze waarschuwing moet staan:

• Welke specifieke re-integratieverplichting je volgens de werkgever niet nakomt (bijv. het weigeren van passende arbeid).
• Dat de werkgever voornemens is de loonbetaling stop te zetten als je niet alsnog meewerkt.
• Een redelijke termijn waarbinnen je alsnog aan je verplichtingen kunt voldoen.

Deze waarschuwing geeft je de kans om je gedrag aan te passen en de loonstop te voorkomen. Ontvang je zo’n waarschuwing? Neem deze uiterst serieus. Reageer schriftelijk, leg eventueel uit waarom je iets niet kunt doen (liefst met onderbouwing van de bedrijfsarts), en zoek direct juridisch advies als je het niet eens bent met de werkgever. Een loonstop heeft immers grote financiële gevolgen.

Wat betekent ‘passende arbeid weigeren’?

Een van de belangrijkste redenen voor een loonstop is het weigeren van passende arbeid. Wat is passende arbeid precies? Dit is werk dat aansluit bij wat jij als zieke werknemer nog wél kunt, rekening houdend met je beperkingen als gevolg van ziekte of arbeidsongeschiktheid.

De bedrijfsarts speelt hierin een sleutelrol. De werkgever biedt passende arbeid aan, maar baseert zich daarbij op het medische advies van de bedrijfsarts over jouw belastbaarheid en mogelijkheden. Dit kan je eigen werk zijn met aanpassingen, of ander werk binnen of buiten het bedrijf dat past bij je resterende mogelijkheden.

Als de bedrijfsarts adviseert dat bepaald werk passend voor je is, ben je in principe verplicht om dit werk te aanvaarden en te verrichten. Doe je dit niet zonder een geldige (medische) reden, dan wordt dit gezien als het weigeren van passende arbeid. De werkgever mag dan als sanctie je loon stopzetten voor de uren die je had kunnen werken. Het is dus heel belangrijk om de adviezen van de bedrijfsarts over passende arbeid serieus te nemen en hieraan mee te werken.

Wat als ik het niet eens ben met de loonstop?

Ben je het niet eens met de loonstop, bijvoorbeeld omdat je vindt dat de arbeid niet passend is of omdat je een goede reden hebt om niet mee te werken? Dan moet je direct actie ondernemen.

• Protesteer schriftelijk bij je werkgever en leg uit waarom je het er niet mee eens bent.
• Vraag een deskundigenoordeel aan bij het UWV. Een verzekeringsarts of arbeidsdeskundige van het UWV geeft dan een onafhankelijk oordeel over de situatie (bijvoorbeeld over de passendheid van het werk). Dit oordeel is niet bindend, maar weegt zwaar mee bij de rechter.
• Start een loonvorderingsprocedure. Als je werkgever bij zijn standpunt blijft, kun je via een jurist of advocaat een loonvorderingsprocedure starten bij de kantonrechter. De rechter beoordeelt dan of de loonstop terecht was. Bij een onterechte loonstop kan de kantonrechter het achterstallige loon toekennen, eventueel verhoogd met wettelijke rente én de wettelijke verhoging (tot maximaal 50%) volgens art. 7:625 BW.

Krijg ik mijn loon nog terug na een loonstop?

Het loon dat je misloopt tijdens de periode van de loonstop, ben je definitief kwijt. Dit is het grote verschil met loonopschorting. Zelfs als je later weer volledig meewerkt, hoeft de werkgever het loon over de periode van de loonstop niet met terugwerkende kracht te betalen.

Het recht op loon herleeft meestal vanaf het moment dat je weer (volledig) meewerkt. Als er discussie is over de passendheid van het werk of over medisch advies, kan een deskundigenoordeel van het UWV nodig zijn om dit te onderbouwen. Als de loonstop achteraf onterecht blijkt te zijn (na een uitspraak van de rechter), moet de werkgever het loon uiteraard wel alsnog betalen.

Welke rol speelt de bedrijfsarts bij een loonstop?

De bedrijfsarts heeft een cruciale, adviserende rol. De werkgever baseert zijn beslissing om een loonstop toe te passen vaak op het oordeel van de bedrijfsarts. De bedrijfsarts adviseert over:

• Jouw medische beperkingen en mogelijkheden.
• Of bepaalde werkzaamheden passend zijn.
• Of je voldoende meewerkt aan je herstel en re-integratie.

Ben je het niet eens met het oordeel van de bedrijfsarts? Dan kun je een second opinion aanvragen bij een andere, onafhankelijke bedrijfsarts of een deskundigenoordeel bij het UWV. Het is belangrijk om je bezwaren tegen het advies van de bedrijfsarts goed te onderbouwen, liefst medisch.

Kan een loonstop leiden tot ontslag?

Ja, een situatie die leidt tot een loonstop kan uiteindelijk ook een reden zijn voor ontslag. Als je structureel weigert mee te werken aan je re-integratie, kan de werkgever de kantonrechter verzoeken om de arbeidsovereenkomst te ontbinden. Dit kan op basis van verwijtbaar handelen of nalaten.

Het feit dat er een loonstop is opgelegd, is voor de rechter een sterk signaal dat er serieuze problemen zijn in de re-integratie. Een loonstop is dus vaak een voorbode van een mogelijke ontslagprocedure als je niet alsnog meewerkt.

Waar vind ik juridisch advies over een loonstop?

Omdat een loonstop grote financiële gevolgen heeft en de regels complex zijn, is het verstandig om direct juridisch advies in te winnen als je hiermee te maken krijgt. Een gespecialiseerde jurist of advocaat in het arbeidsrecht kan je helpen om:

• Te beoordelen of de loonstop terecht is.
• Een brief op te stellen naar je werkgever.
• Je bij te staan bij het aanvragen van een deskundigenoordeel.
• Een loonvorderingsprocedure te starten bij de kantonrechter.

Samenvatting: Belangrijkste punten over Loonstop

Word je geconfronteerd met een loonstop? Onthoud dan deze kernpunten:

• Loonstop is definitief: Je bent je loon over de periode van de loonstop definitief kwijt, anders dan bij loonopschorting (tijdelijk).
• Alleen bij schending re-integratieplichten: Mag alleen worden toegepast als je bijvoorbeeld je genezing belemmert, passende arbeid weigert, of niet meewerkt aan het plan van aanpak.
• Waarschuwing vooraf: De werkgever moet je in de regel eerst schriftelijk waarschuwen voordat hij een loonstop mag toepassen.
• Rol bedrijfsarts: Het advies van de bedrijfsarts over wat passend werk is, is cruciaal.
• Niet mee eens? Protesteer schriftelijk, vraag een deskundigenoordeel aan bij het UWV, en overweeg een loonvorderingsprocedure.
• Gevolg voor ontslag: Een loonstop kan een opmaat zijn naar een ontslagprocedure wegens verwijtbaar handelen.
• Zoek direct juridische hulp: Een loonstop is een serieuze zaak. Schakel tijdig een specialist in om je rechten te beschermen.