Beëindiging arbeidsovereenkomst: Hoe en wanneer eindigt je contract?

Aan elke arbeidsovereenkomst komt ooit een einde. Maar hoe gebeurt dat precies? De beëindiging van de arbeidsovereenkomst kan op verschillende manieren plaatsvinden: van rechtswege bij een tijdelijk contract, door opzegging door werkgever of werknemer, via ontbinding door de kantonrechter, met wederzijds goedvinden, of zelfs door ontslag op staande voet. Het is heel belangrijk om te weten hoe jouw arbeidsovereenkomst eindigt, want elke vorm van beëindiging heeft zijn eigen regels en gevolgen, bijvoorbeeld voor je recht op een transitievergoeding of een WW-uitkering. Dit artikel legt de belangrijkste manieren van beëindiging van een arbeidsovereenkomst uit.

Op welke manieren kan een arbeidsovereenkomst eindigen?

Een arbeidsovereenkomst kan op diverse manieren beëindigd worden. De meest voorkomende manieren zijn:

1. Einde van rechtswege: Bij een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd (tijdelijk contract) eindigt de overeenkomst automatisch op de afgesproken datum.
2. Beëindiging met wederzijds goedvinden: Werkgever en werknemer spreken samen af om de arbeidsovereenkomst te beëindigen, meestal via een vaststellingsovereenkomst.
3. Opzegging door de werkgever: Na toestemming (een ontslagvergunning) van het UWV, bijvoorbeeld bij bedrijfseconomische redenen.
4. Ontbinding door de kantonrechter: Op verzoek van de werkgever (of werknemer), bijvoorbeeld bij disfunctioneren of een conflict.
5. Opzegging door de werknemer: Je neemt zelf ontslag.
6. Ontslag op staande voet: Bij een dringende reden.
7. Ontslag tijdens de proeftijd.
8. Overlijden van de werknemer.

Elke vorm van beëindiging kent zijn eigen wettelijke regels en procedures.

Wat betekent ‘einde van rechtswege’ bij een tijdelijk contract?

Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd eindigt in principe automatisch op de afgesproken einddatum. Dit heet ‘einde van rechtswege’. De werkgever is echter wél verplicht om te voldoen aan de aanzegplicht: uiterlijk één maand voor de einddatum schriftelijk laten weten of het contract wel of niet wordt verlengd. Doet hij dit niet, dan is hij een aanzegvergoeding verschuldigd.

Hoe werkt beëindiging met wederzijds goedvinden?

Een veelvoorkomende manier is ontslag met wederzijds goedvinden. Werkgever en werknemer leggen de afspraken vast in een vaststellingsovereenkomst (VSO). Hierin staan de einddatum, een eventuele ontslagvergoeding en andere voorwaarden. Je bent nooit verplicht om akkoord te gaan. Laat een VSO altijd juridisch controleren. Na ondertekening heb je als werknemer een wettelijke bedenktermijn van twee weken.

Wanneer kan de werkgever de arbeidsovereenkomst opzeggen (via UWV)?

Voor opzegging van een vast contract heeft de werkgever meestal toestemming nodig. Toestemming van het UWV (een ontslagvergunning) is vereist bij:

• Bedrijfseconomische redenen: Bijvoorbeeld een reorganisatie.
• Langdurige arbeidsongeschiktheid: Na twee jaar ziekte (zie ook Ontslag bij Ziekte).

De werkgever dient een ontslagaanvraag in, waartegen jij als werknemer verweer kunt voeren.

Wanneer kan de kantonrechter de arbeidsovereenkomst ontbinden?

Als het ontslag te maken heeft met de persoon van de werknemer, moet de werkgever naar de kantonrechter. Dit geldt voor ontslagredenen zoals:

• Disfunctioneren (na een verbetertraject).
• Verwijtbaar handelen.
• Een verstoorde arbeidsrelatie.
• Frequent ziekteverzuim met onaanvaardbare gevolgen.
• De cumulatiegrond (een combinatie van ontslagredenen).

De kantonrechter beoordeelt het verzoek en kan de arbeidsovereenkomst ontbinden.

Wat houdt ontslag op staande voet in?

Ontslag op staande voet is een directe beëindiging bij een dringende reden, zoals diefstal, fraude of werkweigering. De arbeidsovereenkomst stopt onmiddellijk, zonder opzegtermijn. Omdat de gevolgen groot zijn (vaak geen recht op WW), moet de reden zeer zwaarwegend zijn. Een onterecht gegeven ontslag op staande voet kan binnen twee maanden worden aangevochten bij de kantonrechter.

Kan een arbeidsovereenkomst eindigen tijdens de proeftijd?

Ja, tijdens de proeftijd kunnen beide partijen de arbeidsovereenkomst op elk moment en per direct beëindigen, zonder opgave van reden. Wettelijke opzegverboden (zoals bij ziekte of zwangerschap) gelden hier niet.

Kan ik zelf mijn arbeidsovereenkomst opzeggen?

Ja, als werknemer kun je zelf ontslag nemen. Je moet je wel houden aan de opzegtermijn. De wettelijke opzegtermijn voor de werknemer is één maand, tenzij schriftelijk een andere termijn is overeengekomen in het contract of de cao. Als je zelf ontslag neemt, heb je in principe geen recht op een transitievergoeding of WW-uitkering. In uitzonderlijke gevallen (bijvoorbeeld onveilige werkomstandigheden) kan je bij zelfontslag toch recht hebben op WW, maar het UWV beoordeelt dit streng.

Wat zijn de gevolgen van de beëindiging (transitievergoeding, WW)?

Het einde van het contract heeft altijd financiële gevolgen:

• Transitievergoeding: Bij ontslag op initiatief van de werkgever heb je meestal recht op een transitievergoeding. Dit geldt ook bij het niet verlengen van een tijdelijk contract. De aanspraak hierop vervalt 3 maanden na het einde van het dienstverband.
• WW-uitkering: Of je recht hebt op WW hangt af van de reden van beëindiging. Bij ontslag via UWV of kantonrechter (persoonlijke gronden) meestal wel. Om bij een VSO recht te behouden op WW, moet daarin staan dat het initiatief bij de werkgever lag, er geen sprake is van verwijtbaar gedrag, en dat rekening is gehouden met de opzegtermijn.
• Eindafrekening: Je hebt altijd recht op uitbetaling van het laatste loon, opgebouwd vakantiegeld en niet-genoten vakantiedagen.

Het is cruciaal om bij elke vorm van beëindiging de financiële consequenties goed na te gaan.

Waar moet ik op letten bij de beëindiging van mijn arbeidsovereenkomst?

Let extra op de volgende punten:

• De reden: Klopt de reden en is deze geldig?
• De procedure: Wordt de juiste ontslagprocedure gevolgd?
• De termijnen: Worden de juiste termijnen gehanteerd?
• De overeenkomst (VSO): Laat een VSO altijd juridisch controleren.
• Je rechten: Ken je rechten op transitievergoeding, WW en een correcte eindafrekening.
• Opzegverboden: Is er sprake van een opzegverbod (bijvoorbeeld door ziekte, zwangerschap, lidmaatschap OR)?
• Concurrentiebeding: Check de gevolgen van een eventueel concurrentiebeding.

Win tijdig juridisch advies in. Overweeg een second opinion als je al advies hebt gehad, maar nog twijfelt.

Samenvatting: Manieren waarop een arbeidsovereenkomst eindigt

De belangrijkste manieren waarop een arbeidsovereenkomst eindigt zijn:

• Einde van rechtswege (tijdelijk contract).
• Wederzijds goedvinden (VSO).
• Opzegging door werkgever (na toestemming UWV).
• Ontbinding door kantonrechter.
• Opzegging door werknemer.
• Ontslag op staande voet.
• Ontslag in proeftijd.
• Overlijden van de werknemer.

Ken de verschillende vormen van beëindiging en je rechten daarbij. Schakel bij twijfel altijd juridische hulp in. Neem contact op met ons voor advies over jouw situatie.