Ontslagprocedure via het UWV: Hoe verloopt de ontslagprocedure?

Heeft je werkgever aangekondigd dat hij je wil ontslaan en dat dit via het UWV zal lopen? Dan start er een formele ontslagprocedure waarbij het UWV beoordeelt of je werkgever wel toestemming voor ontslag krijgt. Dit gebeurt meestal bij ontslag om bedrijfseconomische redenen of na langdurige arbeidsongeschiktheid. Wat houdt deze ontslagprocedure bij het UWV precies in? Hoe verloopt de procedure? Wat kun jij als werknemer doen? En wat zijn de verschillen met ontslag via de kantonrechter? Dit artikel geeft je een duidelijk overzicht van de ontslagprocedure via het UWV, zodat je weet wat je te wachten staat en welke stappen je kunt zetten om je belangen te beschermen.

Wat is ontslag via het UWV precies?

Ontslag via het UWV is een specifieke ontslagprocedure die een werkgever in bepaalde situaties moet volgen om een werknemer te mogen ontslaan. Het houdt in dat de werkgever niet zomaar de arbeidsovereenkomst mag opzeggen, maar eerst toestemming moet vragen aan het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen). Deze toestemming wordt een ontslagvergunning genoemd.

Het UWV beoordeelt of de werkgever een geldige reden voor ontslag heeft en of aan alle wettelijke voorwaarden is voldaan. Alleen als het UWV de ontslagvergunning verleent, mag de werkgever de arbeidsovereenkomst daadwerkelijk opzeggen (met inachtneming van de opzegtermijn).

Deze route is bedoeld als een objectieve toets om te voorkomen dat werkgevers werknemers zomaar ontslaan om bedrijfseconomische redenen of vanwege langdurige ziekte. Het biedt de werknemer bescherming en de mogelijkheid om zich te verweren tegen het voorgenomen ontslag.

Wanneer moet de werkgever de ontslagprocedure via het UWV volgen?

De wet schrijft precies voor in welke situaties de werkgever de procedure via het UWV moet doorlopen. Dit is verplicht bij twee specifieke ontslaggronden:

1. Ontslag wegens bedrijfseconomische redenen: Dit is de meest voorkomende reden voor een ontslagprocedure via het UWV. Het gaat hierbij om situaties waarin het economisch slecht gaat met het bedrijf (bijv. financiële problemen, werkvermindering) of om organisatorische veranderingen (reorganisatie, afdeling sluiten, automatisering) waardoor arbeidsplaatsen komen te vervallen. Ook bij collectief ontslag (20 of meer werknemers) loopt de route via het UWV.
2. Ontslag na langdurige arbeidsongeschiktheid: Als een werknemer langer dan twee jaar arbeidsongeschikt bent (104 weken) en er binnen afzienbare tijd (meestal 26 weken) geen herstel of passende herplaatsing mogelijk is, kan de werkgever via het UWV een ontslagvergunning aanvragen om de arbeidsovereenkomst te beëindigen vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid (zie ook Ontslag bij Ziekte).

Voor ontslag om persoonlijke redenen (zoals disfunctioneren, verwijtbaar handelen, verstoorde arbeidsrelatie) moet de werkgever de route via de kantonrechter volgen, niet via het UWV.

Hoe verloopt de ontslagprocedure bij het UWV stap voor stap?

Als je werkgever wil je ontslaan om een reden die onder de UWV-route valt, moet hij de volgende ontslagprocedure doorlopen:

1. Indienen ontslagaanvraag: De werkgever dient een formele ontslagaanvraag in bij het UWV. Dit is een uitgebreid dossier waarin hij de reden van het ontslag moet onderbouwen met bewijsstukken (bijv. financiële gegevens, reorganisatieplan, medische informatie van de bedrijfsarts).
2. Ontvangstbevestiging en informeren werknemer: Het UWV bevestigt de ontvangst aan de werkgever en stuurt jou als werknemer een kopie van de ontslagaanvraag.
3. Verweer indienen: Je krijgt als werknemer de gelegenheid om schriftelijk verweer te voeren tegen de aanvraag. Hiervoor heb je meestal 14 dagen de tijd (deze termijn start na de datum van de brief van het UWV). In je verweer kun je aangeven waarom je het niet eens bent met het ontslag of de onderbouwing van de werkgever.
4. Hoor en wederhoor (eventueel): Afhankelijk van de inhoud van het verweer, kan het UWV de werkgever de kans geven om hierop te reageren, en jou eventueel weer op die reactie.
5. Beslissing UWV: Het UWV beoordeelt de ontslagaanvraag, het verweer en alle stukken. Beslist het UWV dat het ontslag terecht is en aan alle voorwaarden is voldaan? Dan verleent het UWV de ontslagvergunning. Zo niet, dan wordt de aanvraag afgewezen. Het UWV streeft ernaar om binnen vier weken na ontvangst van de volledige aanvraag (inclusief verweer) een beslissing te nemen, maar de procedure duurt soms langer.

De beslissing van het UWV wordt schriftelijk meegedeeld aan zowel de werkgever als de werknemer.

Wat kan ik als werknemer doen tegen de ontslagaanvraag bij het UWV?

Als je bericht over de ontslagaanvraag van het UWV ontvangt, is het heel belangrijk om niet stil te zitten. Je hebt het recht en de mogelijkheid om je te verdedigen. De belangrijkste stap is het indienen van een goed verweerschrift binnen de gestelde termijn (meestal 14 dagen).

Wat kun je aanvoeren in je verweer?

• Onjuiste reden: Betwist de door de werkgever aangevoerde reden voor ontslag. Kloppen de bedrijfseconomische redenen wel? Is er echt sprake van langdurige arbeidsongeschiktheid zonder herstel- of herplaatsingsmogelijkheden?
• Procedurefouten: Heeft de werkgever de juiste procedure gevolgd? Bij bedrijfseconomisch ontslag: is het afspiegelingsbeginsel correct toegepast? Zijn er herplaatsingsmogelijkheden over het hoofd gezien? Bij langdurige arbeidsongeschiktheid: zijn de re-integratie-inspanningen wel voldoende geweest?
• Opzegverboden: Is er misschien sprake van een opzegverbod (bijv. ziekte die al bestond vóór de ontslagaanvraag bij bedrijfseconomisch ontslag, zwangerschap)?
• Persoonlijke omstandigheden: Hoewel het UWV hier beperkt naar kijkt, kun je bijzondere persoonlijke omstandigheden benoemen.

Het is sterk aan te raden om juridische hulp in te schakelen voor het opstellen van je verweer. Een jurist of advocaat weet precies welke argumenten hout snijden bij het UWV en kan helpen om de zwakke plekken in de aanvraag van de werkgever bloot te leggen.

Wat gebeurt er na de beslissing van het UWV? (Ontslagvergunning ja of nee)

De beslissing van het UWV kan twee kanten op:

1. Het UWV verleent de ontslagvergunning: Als het UWV toestemming geeft, mag de werkgever de arbeidsovereenkomst opzeggen. Hij moet dit wel binnen 4 weken na de datum van de vergunning doen. Bij de opzegging moet hij rekening houden met de opzegtermijn die voor jou geldt. De proceduretijd bij UWV (de tijd tussen ontvangst van de volledige aanvraag en de beslissing) mag de werkgever van de opzegtermijn aftrekken, maar er moet minimaal een maand opzegtermijn overblijven. Na de opzegging heb je als werknemer meestal recht op een transitievergoeding.
2. Het UWV weigert de ontslagvergunning: Als het UWV de aanvraag afwijst, krijgt de werkgever geen toestemming en mag hij de arbeidsovereenkomst niet opzeggen op basis van deze reden. Je blijft dan gewoon in dienst. De werkgever kan dan eventueel nog proberen om via de kantonrechter alsnog ontbinding van de arbeidsovereenkomst te vragen, maar de kans daarop is kleiner als het UWV de reden al heeft afgewezen.

Het is dus afwachten wat het UWV beslist. In beide gevallen is het goed om te weten wat je vervolgstappen kunnen zijn.

Hoe lang duurt de ontslagprocedure bij het UWV?

De duur van de ontslagprocedure bij het UWV kan verschillen, afhankelijk van de complexiteit van de zaak en hoe snel alle informatie wordt aangeleverd. Het UWV streeft er echter naar om de procedure relatief snel af te handelen.

Over het algemeen kun je rekening houden met het volgende tijdpad:

• Na indiening van de ontslagaanvraag door de werkgever, krijg jij als werknemer bericht en een termijn (meestal 14 dagen) om verweer te voeren.
• Na ontvangst van het verweer (of het verstrijken van de termijn) streeft het UWV ernaar om binnen vier weken een beslissing te nemen.
• In totaal duurt de procedure vanaf de indiening van de volledige aanvraag dus vaak zo’n 4 tot 6 weken.

Deze doorlooptijd (de proceduretijd) is relevant, omdat de werkgever deze tijd mag aftrekken van de geldende opzegtermijn als hij een ontslagvergunning krijgt. Maar, zoals gezegd, er moet altijd minstens 1 maand opzegtermijn overblijven. De tijd die de procedure bij het UWV en de kantonrechter kost, kan dus invloed hebben op de uiteindelijke einddatum van je dienstverband.

Wanneer loopt ontslag via de kantonrechter in plaats van het UWV?

Het is belangrijk om het verschil te weten tussen de ontslagprocedure via het UWV en de ontslagprocedure via de kantonrechter. Zoals gezegd, is de route via het UWV verplicht voor ontslag wegens bedrijfseconomische redenen en ontslag na langdurige arbeidsongeschiktheid.

Voor alle andere wettelijke ontslaggronden die persoonsgebonden zijn, moet de werkgever naar de kantonrechter. Dit zijn ontslagredenen zoals:

• Disfunctioneren
• Verwijtbaar handelen of nalaten
• Verstoorde arbeidsrelatie
• Frequent ziekteverzuim
• Werkweigering op grond van gewetensbezwaar
• Andere omstandigheden (de ‘h-grond’)

Bij deze redenen dient de werkgever geen ontslagaanvraag in bij het UWV, maar een verzoekschrift tot ontbinding van de arbeidsovereenkomst bij de kantonrechter. De kantonrechter beoordeelt dan of er voldoende grond is voor ontslag. De procedure via de kantonrechter verloopt anders dan die bij het UWV, met onder andere een mondelinge zitting.

Heb ik recht op een transitievergoeding bij ontslag via UWV?

Ja, als je werkgever na het verkrijgen van een ontslagvergunning van het UWV de arbeidsovereenkomst daadwerkelijk opzegt, heb je als werknemer recht op een transitievergoeding. Dit is een wettelijke vergoeding die bedoeld is als compensatie voor het ontslag en ter ondersteuning bij de overgang naar ander werk.

De hoogte van de transitievergoeding wordt berekend op basis van je maandsalaris en de duur van je dienstverband. De werkgever moet deze vergoeding aan je betalen na het einde van de arbeidsovereenkomst.

Het feit dat het ontslag via een officiële procedure bij het UWV loopt, verandert niets aan je recht op een transitievergoeding. De werkgever is verplicht deze transitievergoeding moet uitbetalen als hij de arbeidsovereenkomst opzegt na toestemming van het UWV. Alleen in zeer uitzonderlijke gevallen (bijvoorbeeld als het ontslag uiteindelijk het gevolg is van ernstig verwijtbaar handelen van de werknemer, wat bij deze UWV-gronden zelden speelt) kan het recht op de transitievergoeding vervallen.

Kan ik na een ontslagvergunning van het UWV nog naar de kantonrechter?

Ja, dat kan. Ook al heeft het UWV een ontslagvergunning verleend en heeft je werkgever de arbeidsovereenkomst opgezegd, dan betekent dit niet dat de zaak definitief gesloten is als jij het er niet mee eens bent.

Je hebt als werknemer de mogelijkheid om binnen twee maanden na de dag waarop de arbeidsovereenkomst is geëindigd, een verzoekschrift in te dienen bij de kantonrechter. Je kunt de kantonrechter vragen om:

1. Herstel van de arbeidsovereenkomst: Je vraagt de rechter om de opzegging ongedaan te maken omdat je vindt dat het UWV ten onrechte een ontslagvergunning heeft verleend of omdat er geen geldige reden was voor ontslag. Als de rechter dit toewijst, wordt het ontslag teruggedraaid.
2. Een billijke vergoeding: Naast (of in plaats van) herstel kun je de rechter vragen om een billijke vergoeding toe te kennen, bovenop de transitievergoeding. Dit kan als het ontslag het gevolg is van ernstig verwijtbaar handelen van de werkgever, of als herstel van de arbeidsovereenkomst niet wenselijk is maar het ontslag onterecht was.

Deze gang naar de kantonrechter na een UWV-procedure biedt dus een extra mogelijkheid om het ontslag aan te vechten of een hogere vergoeding te krijgen als je denkt dat het UWV of je werkgever fouten heeft gemaakt. Ook hiervoor geldt: win tijdig juridisch advies in, want de termijn van binnen 2 maanden is kort. Overweeg een second opinion als je twijfelt.

Waarom is juridisch advies heel belangrijk bij een UWV-ontslagprocedure?

De ontslagprocedure via het UWV is een formele, juridische procedure met strikte regels en termijnen. De uitkomst heeft grote gevolgen voor je baan en inkomen. Daarom is deskundige hulp bij ontslag heel belangrijk:

• Kennis van regels: Een jurist kent de specifieke regels en criteria die het UWV hanteert bij de beoordeling van ontslagaanvragen voor bedrijfseconomische redenen of langdurige arbeidsongeschiktheid.
• Sterk verweer: Hulp bij het opstellen van een overtuigend verweerschrift, waarin de juiste argumenten en bewijsstukken worden aangevoerd.
• Beoordeling aanvraag werkgever: Een expert kan de ontslagaanvraag van de werkgever kritisch beoordelen op zwakke punten of fouten (bijv. in de afspiegeling of re-integratie-inspanningen).
• Bewaken termijnen: Zorgen dat je op tijd reageert en geen fatale termijnen (zoals die voor verweer of de gang naar de kantonrechter) mist.
• Advies over vervolgstappen: Advies over wat te doen na de beslissing van het UWV, zoals het eventueel starten van een procedure bij de kantonrechter.
• Controleren rechten: Nagaan of de opzegtermijn correct wordt toegepast en of je de juiste transitievergoeding ontvangt.

Kortom, een juridisch adviseur vergroot je kansen op een gunstige uitkomst in de UWV-procedure of een eventueel vervolgtraject. Overweeg om een advocaat in te schakelen of een gespecialiseerde jurist te raadplegen.

Samenvatting: Belangrijkste punten over ontslag via het UWV

Word je geconfronteerd met een ontslagprocedure via het UWV? Onthoud dan deze kernpunten:

• Wanneer: Verplicht bij ontslag om bedrijfseconomische redenen of na langdurige arbeidsongeschiktheid (> 2 jaar ziek).
• Doel: Werkgever vraagt toestemming voor ontslag (een ontslagvergunning) aan het UWV.
• Procedure: Werkgever dient ontslagaanvraag in -> Werknemer krijgt kopie -> Werknemer kan schriftelijk verweer voeren (binnen ca. 14 dagen) -> UWV beslist.
• Verweer: Maak gebruik van je recht op verweer; schakel eventueel juridische hulp in.
• Na UWV-beslissing: Bij ontslagvergunning mag werkgever opzeggen met inachtneming opzegtermijn (min. 1 maand na aftrek proceduretijd). Bij afwijzing mag werkgever niet opzeggen op deze grond.
• Transitievergoeding: Je hebt bij opzegging na UWV-vergunning recht op een transitievergoeding.
• Kantonrechter: Na opzegging kun je binnen 2 maanden naar de kantonrechter stappen om herstel of een billijke vergoeding te vragen.
• Juridisch advies: Win tijdig advies in om je rechten te beschermen tijdens de UWV-procedure en daarna.

De ontslagprocedure bij het UWV is een belangrijke route die de werkgever moet volgen. Weet wat je rechten zijn en onderneem actie waar nodig. Neem contact op met ons voor deskundig juridisch advies over jouw ontslag.